Bí mật về hoàng đế Ung Chính: tiểu sử, cuộc đời và quê hương của ông

Hoàng đế Ung Chính là vị hoàng đế thứ 5 của triều đại nhà Thanh, trị vì Trung Quốc từ năm 1722 đến 1735. Ông nổi tiếng là vị hoàng đế siêng năng, cần kiệm và chống tham nhũng quyết liệt nhất trong lịch sử nhà Thanh. Tiểu sử Hoàng đế Ung Chính ghi nhận ông là người đã tạo nền móng cho thời kỳ thịnh vượng Khang – Càn kéo dài gần 150 năm của Đại Thanh.

Hoàng đế Ung Chính là ai?

Hoàng đế Ung Chính là ai là câu hỏi được nhiều người quan tâm khi tìm hiểu về lịch sử nhà Thanh. Ông tên húy là Dận Chân, sinh ngày 13 tháng 12 năm 1678 tại Bắc Kinh, là con trai thứ 4 của vị hoàng đế vĩ đại Khang Hi. Hoàng đế Ung Chính nổi tiếng nhờ điều gì chính là phong cách cai trị chuyên chế, hiệu quả và các chính sách cải cách táo bạo.

Thông tin	Chi tiết
Họ và tên	Ái Tân Giác La Dận Chân
Niên hiệu	Ung Chính (雍正)
Pháp hiệu	Phá Trần Cư Sĩ, Viên Minh Cư Sĩ
Sinh nhật	13/12/1678
Nơi sinh	Vĩnh Hòa cung, Bắc Kinh, Trung Quốc
Mất	8/10/1735 (hưởng thọ 58 tuổi)
Thời gian trị vì	1722 – 1735 (13 năm)
Nghề nghiệp	Hoàng đế thứ 5 của nhà Thanh
Cha	Khang Hi Hoàng đế
Con kế vị	Hoằng Lịch (Càn Long Hoàng đế)
Đội nổi tiếng	⭐⭐⭐⭐⭐
Điểm nổi bật	Vị hoàng đế siêng năng nhất, chống tham nhũng quyết liệt, cải cách hành chính hiệu quả

Cuộc đời và sự nghiệp của Hoàng đế Ung Chính

Cuộc đời của Hoàng đế Ung Chính là một hành trình đầy biến động từ vị hoàng tử ít được chú ý đến người đứng đầu đế quốc Trung Hoa. Hành trình phát triển của Hoàng đế Ung Chính chứng kiến nhiều thử thách và quyết định quan trọng định hình nên một trong những triều đại hiệu quả nhất của nhà Thanh.

Tuổi thơ của Hoàng đế Ung Chính

Tuổi thơ của Hoàng đế Ung Chính diễn ra trong hoàng cung Tử Cấm Thành với nền giáo dục nghiêm khắc từ vua cha Khang Hi. Sinh năm 1678, Dận Chân là con trai thứ 4 trong số 35 hoàng tử của Khang Hi Đế. Ông được đào tạo cả chữ Hán lẫn chữ Mãn, hiểu rộng kinh sử và thơ ca.

Khang Hi đánh giá Dận Chân thời niên thiếu là người “hỉ nộ bất định” (tính tình hay thay đổi), thường khuyên ông “chớ nóng vội và nên kiên nhẫn”. Lời dạy này ảnh hưởng sâu sắc đến Hoàng đế Ung Chính sinh năm bao nhiêu và cách ông xử sự sau này. Ông thậm chí treo một tấm biển với lời khuyên này trong phòng riêng để tự nhắc nhở.

Thông tin về Hoàng đế Ung Chính cho thấy ông từ nhỏ đã thích đọc kinh sách Phật giáo, quảng giao Tăng chúng. Ông học thiền với quốc sư Chương Gia và được ấn chứng, trở thành vị hoàng đế duy nhất thực sự tham thiền chứng ngộ trong lịch sử Trung Quốc.

Sự nghiệp của Hoàng đế Ung Chính

Sự nghiệp của Hoàng đế Ung Chính bắt đầu với vai trò hoàng tử và trải qua cuộc đua kế vị khốc liệt nhất lịch sử nhà Thanh. Ông đã khéo léo vượt qua 34 anh em để trở thành người kế vị Khang Hi Đế, mở ra 13 năm trị vì đầy cải cách.

Thời kỳ hoàng tử và cuộc đua kế vị

Năm 1709, Dận Chân được phong tước Ung Thân vương khi mới 31 tuổi. Đây là thời điểm bắt đầu cuộc “cửu tử đoạt đích” – 9 hoàng tử tranh giành ngôi báu. Dận Chân chọn cách im lặng, không tham gia các phe phái, chỉ tập trung phụng sự vua cha.

Điểm chuyển biến quan trọng là khi Khang Hi yêu thích cháu nội Hoằng Lịch (con trai thứ 4 của Dận Chân). Năm 1722, khi Khang Hi bệnh nặng, Dận Chân tận dụng mối quan hệ với Long Khoa Đa và Niên Canh Nghiêu để giành lấy ngôi vị. Tuy nhiên, việc lên ngôi của ông vẫn còn nhiều nghi vấn.

“Có giả thuyết cho rằng Khang Hi muốn truyền ngôi cho hoàng tử thứ 14 Dận Trinh, nhưng Dận Chân đã sửa chữ ‘thập tứ’ (十四) thành ‘vu tứ’ (于四) trong di chiếu.”

Lên ngôi hoàng đế và củng cố quyền lực

Ngày 20/12/1722, Dận Chân lên ngôi tại tuổi 45, lấy niên hiệu “Ung Chính”. Chữ “Ung” nghĩa là “hòa thuận”, chữ “Chính” nghĩa là “ngay thẳng” hay “chính thống”.

Nhiệm vụ đầu tiên của Hoàng đế Ung Chính là đối phó với các anh em đối địch. Ông thành lập hội đồng cố vấn gồm Dận Tường, Dận Tự, Mã Tề và Trương Ngọc. Tuy nhiên, ông nhanh chóng chia rẽ phe của Dận Tự (bao gồm Dận Tự, Dận Đường, Dận Ngã) và cô lập em ruột Dận Trinh.

Dận Tự và Dận Đường bị tước quyền và giam cầm đến chết năm 1727. Dận Ngã bị đày đi Nội Mông. Dận Trinh bị đày canh giữ lăng mộ tiên hoàng. Chỉ trong vài năm, Ung Chính đã loại bỏ mọi đối thủ.

Cải cách hành chính và chống tham nhũng

• Cải cách tài chính: Ung Chính thực hiện chính sách “hỏa hao quy công” (thu thuế bạc bổ sung vào ngân khố quốc gia thay vì để quan lại tự quản lý). Điều này giúp tăng thu ngân sách và hạn chế tham nhũng.
• Đấu tranh chống tham nhũng: Ông trừng phạt nghiêm khắc các quan viên tham nhũng, không phân biệt thân sơ. Thậm chí tâm phúc Niên Canh Nghiêu cũng bị xử tử vì tội tham nhũng và kiêu ngạo.
• Thành lập Quân cơ xứ: Đây là cơ quan tham mưu quân sự tối mật, giúp hoàng đế xử lý công việc hiệu quả hơn và củng cố quyền lực tập trung.
• Cải cách chế độ kế vị: Ung Chính sáng lập chế độ “Bí mật kiến Trữ” – viết tên người kế vị vào hai tờ giấy, một cất trong hộp đặt sau tấm biển “Chính Đại Quang Minh”, một mang theo bên mình. Chế độ này giúp tránh tranh chấp kế vị.

Nhờ các cải cách này, quốc khố nhà Thanh tăng từ 2.716 vạn lạng bạc (năm Khang Hi qua đời) lên 3.453 vạn lạng bạc (năm cuối Ung Chính). Hoàng đế Ung Chính giàu cỡ nào được thể hiện qua việc ông để lại quốc khố dồi dào cho con trai Càn Long.

Thành tích nổi bật của Hoàng đế Ung Chính

Thành tích của Hoàng đế Ung Chính được sử sách đánh giá cao mặc dù ông chỉ trị vì 13 năm. Ông đã tiếp nối di sản của Khang Hi và tạo nền móng cho thời kỳ đỉnh cao của Càn Long, hình thành nên “Khang – Càn thịnh thế” nổi tiếng.

Năm	Thành tích/Sự kiện
1722	Lên ngôi hoàng đế, lấy niên hiệu Ung Chính
1723	Thực hiện cải cách “hỏa hao quy công” chống tham nhũng
1724	Thành lập Quân cơ xứ – cơ quan tham mưu quân sự tối mật
1726	Sáng lập chế độ “Bí mật kiến Trữ” để chọn người kế vị
1727	Loại bỏ hoàn toàn phe đối lập, củng cố quyền lực tuyệt đối
1729	Chiến thắng quân Junggar, bảo vệ biên cương phía Tây
1733	Phát hành “Ung Chính ngự tuyển ngữ lục” – tuyển tập Thiền học giá trị
1735	Truyền ngôi cho Hoằng Lịch (Càn Long), để lại quốc khố dồi dào

Ngoài ra, Hoàng đế Ung Chính còn là nhà Phật học lỗi lạc với pháp hiệu Viên Minh Cư Sĩ. Ông viết và soạn nhiều sách Phật học như “Viên Minh ngữ lục”, “Giáo thừa pháp số”, “Luyện ma biện dị lục”… Người đời sau công nhận ông là hoàng đế duy nhất trong lịch sử Trung Quốc thực sự tham thiền chứng ngộ, đắc đại tự tại.

Drama và scandal của Hoàng đế Ung Chính

Tin tức của Hoàng đế Ung Chính luôn gắn liền với những nghi vấn và tranh cãi kéo dài hàng trăm năm. Từ cách thức lên ngôi, cách đối xử với anh em cho đến cái chết bí ẩn của ông đều là đề tài được sử gia và dân chúng bàn tán không ngừng.

Nghi vấn đầu độc vua cha và sửa di chiếu

Drama lớn nhất xung quanh Hoàng đế Ung Chính chính là nghi vấn về cách thức ông lên ngôi. Năm 1722, Khang Hi đột ngột băng hà tại Viên Minh Viên sau khi dự tiệc. Một giả thuyết phổ biến cho rằng Khang Hi đã uống phải bát canh độc do người của Dận Chân dâng lên.

Nghi vấn thứ hai là việc sửa di chiếu. Nhiều sử gia cho rằng Khang Hi muốn truyền ngôi cho con trai thứ 14 Dận Trinh, nhưng Dận Chân đã liên kết với Long Khoa Đa thay đổi chữ “thập tứ” (十四) thành “vu tứ” (于四, nghĩa là “cho thứ tư”) hoặc “đệ tứ” (第四, nghĩa là “thứ tư”).

“Các sử gia tranh luận rằng chỉ một chữ khác biệt cũng đã gây ra sự thay đổi lớn lao trong lịch sử Trung Quốc.”

Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng Khang Hi thực sự muốn truyền ngôi cho Dận Chân vì ông yêu thích cháu nội Hoằng Lịch (con của Dận Chân). Đến nay, sự thật vẫn là bí ẩn chưa có lời giải.

Đàn áp các hoàng tử và chia rẽ anh em

Sau khi lên ngôi, Ung Chính đối xử cực kỳ tàn khốc với các anh em đối địch:

1. Dận Tự (hoàng tử thứ 8): Bị tước tước Liêm Thân vương, giam cầm và đổi tên thành “A Kỳ Na” (chó tám). Chết trong ngục năm 1727.
2. Dận Đường (hoàng tử thứ 9): Bị cử đi Thanh Hải với danh nghĩa hỗ trợ quân đội nhưng thực chất bị giám sát. Sau đó bị tước quyền và giam cầm đến chết năm 1727.
3. Dận Ngã (hoàng tử thứ 10): Bị tước bỏ mọi quyền vị tháng 5/1724 và đày đi Nội Mông.
4. Dận Trinh (hoàng tử thứ 14, em ruột): Bị đày đến canh giữ tẩm lăng các tiên hoàng, sống cô đơn cho đến khi Càn Long lên ngôi mới được tha.

Sử sách ghi nhận rằng trong những năm đầu, sự ủng hộ Ung Chính tăng rõ rệt sau khi ông loại bỏ các đối thủ. Tuy nhiên, cách thức đàn áp tàn khốc này cũng khiến ông bị dư luận phê phán.

Cái chết bí ẩn của Hoàng đế Ung Chính

Ngày 21/8 năm 1735 (Ung Chính thứ 13), Hoàng đế Ung Chính nhiễm bệnh nhưng vẫn làm việc như thường. Đến nửa đêm ngày 23/8, ông đột ngột băng hà tại Viên Minh Viên, hưởng thọ 58 tuổi. Cái chết quá đột ngột và không có dấu hiệu báo trước đã tạo ra nhiều giả thuyết:

Giả thuyết 1: Bị ám sát

Truyện dân gian kể rằng Ung Chính bị Lã Tứ Nương (con gái của Lã Lưu Lương – người bị xử tử trong vụ án văn chương) ám sát và chém đầu. Năm 1981, khi khai quật địa cung, có tin đồn phát hiện thi thể không còn đầu, nhưng chưa được xác thực.

Giả thuyết 2: Chết vì lạm dụng đan dược

Đây là giả thuyết được nhiều sử gia chấp nhận. Ung Chính mê tín vào thuật trường sinh bất lão, thường xuyên dùng đan dược do đạo sĩ Trương Thái Hư và Vương Đình Càn luyện. Việc dùng thuốc quá liều có thể là nguyên nhân khiến ông qua đời sớm.

Giả thuyết 3: Làm việc quá sức

• Ung Chính chỉ ngủ 4 tiếng mỗi đêm (đi ngủ 10 giờ tối, dậy 2 giờ sáng)
• Mỗi năm chỉ nghỉ 3 ngày
• Thường xuyên thức khuya làm việc đến đêm
• Cơ thể kiệt sức sau 13 năm cai trị liên tục

Dù nguyên nhân thực sự là gì, Hoàng đế Ung Chính bao nhiêu tuổi khi qua đời (58 tuổi) cho thấy ông băng hà sớm hơn nhiều so với cha (68 tuổi) và con trai (89 tuổi). Cái chết bí ẩn này vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất của lịch sử nhà Thanh.

Gia đình và hậu cung của Hoàng đế Ung Chính

Gia đình Hoàng đế Ung Chính tương đối đơn giản so với các hoàng đế khác. Ông có hoàng hậu, quý phi và nhiều phi tần, sinh được 10 con trai và 4 con gái, trong đó nhiều người chết yểu.

Hoàng hậu Ô Lạp Na Lạp Thị

Hoàng hậu Ô Lạp Na Lạp Thị (Na Lạp Thị) là vợ chính thức của Ung Chính, được chính Khang Hi đích thân chọn làm con dâu năm 1697. Bà xuất thân từ gia tộc danh giá Chính Hoàng kỳ Mãn Châu, cha là Phí Dương Cổ – Bộ quân Thống lĩnh.

Na Lạp Thị kém Ung Chính 3 tuổi, đã cùng chồng trải qua mọi sóng gió từ khi còn là hoàng tử đến khi lên ngôi. Bà sống khiêm nhường, tiết kiệm, đối xử ôn hòa với mọi người. Sau khi bà qua đời năm 1731, Ung Chính vô cùng đau buồn và không tấn phong ai khác lên làm hoàng hậu.

“Trong thiên hạ Trẫm chỉ có một Hoàng hậu mà thôi” – Ung Chính phê vào tấu chương khi Lễ Bộ đề nghị tổ chức lễ nghi cho Niên Quý Phi.

Niên Quý Phi và các phi tần khác

Niên Quý Phi (em gái của tướng quân Niên Canh Nghiêu) là phi tần được sủng ái thứ hai, có vị trí chỉ đứng sau Hoàng hậu. Bà là người hiền hậu, luôn cung kính trước Hoàng hậu. Bà qua đời năm 1725 (Ung Chính lên ngôi 3 năm), khiến hoàng đế rất đau buồn.

Hậu cung của Ung Chính còn có 21 phi tần khác được an táng tại Phi viên tẩm trong Thái lăng, bao gồm 1 hoàng quý phi, 3 phi, 1 tần, 5 quý nhân, 7 thường tại và 4 cách cách. Trong đó có Mã Thường tại – người qua đời năm 1768 nhưng phải 7 năm sau mới được an táng, khiến Càn Long nổi giận.

Con cái của Hoàng đế Ung Chính

Hoàng đế Ung Chính sinh được 10 con trai và 4 con gái, nhưng nhiều người chết yểu. Những người con nổi bật nhất là:

1. Hoằng Thời (con trưởng): Tư chất kém cỏi, hành vi phóng túng, không được lòng Ung Chính. Có tin đồn ông đã bị xử tử vì một câu nói của người khác.
2. Hoằng Lịch (con thứ 4 – Càn Long): Được Khang Hi yêu thích từ nhỏ, được Ung Chính lập làm Trữ quân. Lên ngôi năm 1735, trở thành vị hoàng đế trị vì lâu nhất (60 năm) và đưa nhà Thanh đến đỉnh cao thịnh vượng.
3. Hoằng Trú (con thứ 5): Được phong làm Hoằng Trú Thân vương, sống yên ổn dưới thời Càn Long.

Việc Ung Chính chọn Hoằng Lịch kế vị thông qua chế độ “Bí mật kiến Trữ” đã tạo ra một trong những triều đại huy hoàng nhất của Trung Quốc. Càn Long sau này luôn tỏ ra vô cùng sùng bái ông nội Khang Hi và kính trọng cha là Ung Chính.

Tiểu sử Hoàng đế Ung Chính ghi nhận ông là một trong những vị hoàng đế xuất sắc nhất nhà Thanh mặc dù chỉ trị vì 13 năm. Sinh năm 1678, lên ngôi năm 1722 và băng hà năm 1735 ở tuổi 58, ông để lại di sản cải cách hành chính, chống tham nhũng và tạo nền móng cho thời kỳ Khang – Càn thịnh thế. Dù cuộc đời còn nhiều nghi vấn và tranh cãi, công lao của Hoàng đế Ung Chính đối với lịch sử Trung Quốc là không thể phủ nhận.